Η αντίσταση του ’40 και το ’21 είναι από τις κορυφαίες στιγμές του έθνους και έχουν τόσες ομοιότητες σε προσφορά αίματος και θυσίας. Η αντίσταση είναι έργο όλου του ελληνικού λαού και της φιλοπατρίας του.
Το αν στεκόμαστε σε ορισμένα ονόματα είναι γιατί η μοίρα και η ιστορία διάλεξαν να υποστούν και την μαρτυρική θυσία. Βέβαια, για να αποδώσει το έργο του λαού χρειάστηκαν ηγέτες, που να κατευθύνουν τον αγώνα και αυτοί που μπήκαν μπροστάρηδες δεν ήταν παιδιά της σειράς που γεννούν όλες οι μάνες. Για κακή μας τύχη οι πολλοί χάθηκαν, άλλοι στους αγώνες και άλλοι από τους κατατρεγμούς μιας κοντόθωρης εξουσίας του μίσους και της συμφοράς, με συνέπεια να τους στερηθεί ο τόπος και να ορφανέψει ο λαός από ότι καλύτερο γέννησε.
Χρωστάμε ακόμα ένα καυτό δάκρυ σε εκείνες τις χαροκαμένες μάνες, με τα βαθουλωμένα μάτια στερεμένα από δάκρυα, μάταια να περιμένουν και να αγναντεύουν στα ξάγναντα μη δουν κάποιον να έρχεται από μακριά. Περιμένουν άραγε ποιούς; Αυτούς που ποτέ δεν θα έρθουν, αλλά πως μπορούν να τους ξεχάσουν και να ζήσουν χωρίς ελπίδα; Γιατί οι ήρωες δεν πεθαίνουν και να ξεχαστούν σαν τους άλλους ανθρώπους, αλλά ζουν στις αναμνήσεις των δικών τους και ζουν σαν υπεράνθρωποι στις καρδιές αυτών που τους αγάπησαν και τους πίστεψαν. Είναι τα παλικάρια που βαριοκοιμούνται στις βουνοπλαγιές και τα διάσελα, που θάφτηκαν άψαλτα και μένουν αμνημόνευτα. Είναι η θρυλική γενιά του ’40 που εξαγόρασε με το αίμα της το δικαίωμα να ζει λεύτερη. Αυτούς ύμνησε ο ποιητής Γιώργος Κοτζιούλας:
”..Πεθάνατε γι’ αυτό της γης μας το κομμάτι για της πατρίδας ακαίρια την τιμή κι ακόμα για το άγιο το δίκαιο του χωριάτη για της φτωχολογιάς τ’ ατίμητο ψωμί.
Στον τόπο το δικό μας μείνατε με βούλες στον τρυπημένο σας μανδύα εδώ και εκεί. Θα σας σκεπάζουν με την χλόη τους οι ραχούλες και θα σας κλαίν με την φλογέρα οι πιστικοί..”
Ας ευχηθούμε να μην ξαναδούμε τέτοιες μέρες, να μην ξανακλάψουν οι μάνες και να είναι αυτό το τελευταίο δάκρυ που έσκυψαν και σκούπισαν με την άκρη της μαύρης τους ποδιάς.
Κώστας Μπαλάφας
(Ο χαιρετισμός του Κώστα Μπαλάφα διαβάστηκε στην έκθεση φωτογραφίας “Κώστας Μπαλάφας – Το αντάρτικο στην Ήπειρο” την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2011 στο Μουσείο Μπενάκη).